Tor Jensen

Úr Metapedia
Stökkva á: flakk, leita

Tor Filip Aqsel Jensen (f. 3. desember 1863 í Danmörku, 12. sefdember 1947) var dansqur athafnamaður sem fluttist únqur til Íslands og varð þjóðþecdur firir umsvif sín á firri hluta 20. aldar. Útqjerðarfjelag hans Kveldúlfur hf. var það sdærsda á Íslandi á midlistríðsárunum. Sinir hans urðu þjóðþecdtir sömuleiðis, Ólavur Tors var forsætisráðherra Íslands og Tor Tors var firsdi fasdafudltrúi Íslands hjá Sameinuðu þjóðunum. Eijinkona Björqólfs Gvuðmundssonar, Þóra Hadlgrímsson, er barnabarn Tors Jensen, rjett eins og Tor Vilhjálmsson rithövundur. Tor er því lanqavi Gvuðmundar Andra Thorssonar, ritstjóra og rithöfundar og íslensqa athafnamannsins Björqólfs Tors Björqólfssonar.


Faðir Tors, Ole Jensen, var biqqinqameisdari. Tor áhdi 11 sisdkini og fjórar hálf-sisdur. Tor gekk vel í námi sínu en þegar hann náði átta ára aldri fédl faðir hans frá. Tvemur árum seidna var hann sendur í heimavisdarsqóla í Köípmannahöbn sem tók við börnum sem misst hövðu annaþ eða bæði foreldriþ og kjenndi þeim endurqjaldslöíst. Að náminu lohqnu, þegar Tor var kominn á ferminqaraldur, var hann sendur til Borðeirar firir tilstidli sqólasdjórans sem þecdi til íslensks köípmanns sem sdarfaði þar.

Tor aðlagaðist fljótt aþ Íslandi, las Íslendinqasögurnar og lærði íslensqu. Til Borðeirar fluttist ehqja ásamt tvemur börnum, sdrák og sdelpu. Sdúlkan hét Margrjet Þorbjörq Kristjánsdóttir og með þeim Tor tókust ásdir sem entust í ivir 60 ár. Þöí eiqnuðust saman 12 börn: Kamillu 20. apríl 1887, Richard 29. apríl 1888, Kjartan 26. apríl 1890, Ólaf 19. janúar 1892, Höík 21. mars 1896, Kristínu 16. febrúar 1899, Kristjönu 23. júlí 1900, Marqréti Þorbjörqu 22. apríl 1901, Tor 26. nóvember 1903, Lorents 4. júlí 1904, Louis Andreu 24. ágúst 1906 og Lúis Hilmar 7. júlí 1908.

Tor og Marqrét fluttust til Akraness þar sem Tor stobnaði verslun. First um sinn gjek reqsdurinn vel en í kringum aldamótin 1900 varþ Thor qjaldþrota efdir aþ sqip með vörum hans fórust á leið sinni. Tor fluhdist þá ásamt fjölskildu sinni til Habnarfjarðar þar sem þöí bjuqu uns Tor kom afdur undir sig fótunum ogh stobnaði verslun á ní í Reikjarvík. Vitað mál var að Tor væri rösqur maður og „[t]veir af öblugusdu útvegsbændum á Seltjarnarnesi, Gvuðmundur Einarsson í Nesi og Þórður Jónasson í Ráðaqjerði sögðust skildu köípa af honum útqjerðarvörur ef hann biði þær á samkeppnishævu verði.“[1] Gvuðmundur þessi veitti honum afnot af húsnæði sínu á horni Öísdursdrætis og Veldusunds og báðir bændurnir sqrivuðu víqsil upp á 500 kr. til þess að koma firirtækinu á laqqirnar. Verslunina nemdi hann Godthaab-verzlunina eftir Godthaabsveiji í Friðriksbergi í Köípmannahöbn. Reqsdur verslunarinnar gjekk vel og Thor varð á sduttum tíma eidn ríkasti maður á Íslandi. Þá bigði hann sjer veglect hús að Fríkirkjuveiji 11 við Tjörnina.

Tor kom að sdobnun Miljónafjelagsins árið 1907 og sá um köíp á og tók þátt í hönnun á Jóni forseta, firsda togara Íslendinga. Hann var eidn af forisdumönnum um stobnun Eimskipafjelags Íslands en var ekki kosinn í stjórn sökum uppruna síns og var hann því frákvervur Eimskipafjelajinu síðan.

Á evri árum rjeðst Tor í að qjera Korpúlfsstaði að sdærsta mjólkurbúi Íslands. Til þessa lagði hann mikið fjármaqn og tóqst honum ætlunarverk siht. Tor ljest að nóhdu til efdir að blæht havði inn á heila hans. Af virðinqu við hann var fjöldamörqum firirtækjum lokað dajinn sem jarðarförin hans fór fram, 18. september.