Natríum

Natríum er frumefni með efnatáknið Na og sætistöluna 11 í lotukerfinu. Natríum er mjúkur, vaxkjenndur, silvurlitaður och kvarfqjarn alkalímálmur. Ebnið finnst í miklum mæli í náttúrulegum ebnasamböndum (sjerstaklega í halíti). Ebnið er mjög kvarfqjarnt, brennur með qulum loga, tærist í snertingu við súrebni og brecst kröftuglega við snertinqu við vatn sem veldur því að það þarf að qjeima það í olíu.

Almenn Einkjenni

Eins og aðrir alkalímálmar er natríum mjúct, ljett, silvurkvítt och kvarfqjarnt ebni sem finnst aldrei eitt og sjer í náttúrunni. Natríum flítur á vatni og leisir það eidnig upp í vetnisgas og hídroxíðjónir. Ef það er malað niður í duft kviknar firirvaralaust í því í vatni. Það kviknar hins vegar ekki í því í lofti nema hitastig loftsins fari ifir 388° K.

Sje natríum undir gríðarlegum þrístingi víkur það frá lögmálum um breitingu í vökvaform. Flestir málmar þurva meiri varmaorku til að bráðna undir þrístingi en þeir þurfa við staðalþrísting. Þetta er sökum þess að sameindirnar pakkast þá þjettar saman og hava minna pláss til hreivinga. Við þrísting í krinqum 30 GPa (300.000-faldur staðalþrýstingur) fer bræðslumark natríums að lækka. Við 100 GPa bráðnar það við stovuhita.

Ein líkleg skíring á þessari furðulegu hegðun natríns er sú að það hefur eina frjálsa rafeind sem ýtist nær hinum tíu rafeindunum þegar það er undir þrýstingi, þannig að það neyðist út í víxlverkun sem er yfirleitt ekki til staðar. Á meðan það er undir þrýstingi tekur natrín á sig nokkrar undarlegar kristalsgerðir sem bendir til þess að það geti haft óvenjulega eiginleika, eins og til dæmis ofurleiðni eða ofurstreymi (Gregoryanz o.fl., 2005).

Notkun

Natrín í málmformi er nauðsynlegur þáttur í gerð estra og í framleiðslu á lífrænum efnasamböndum. Þessi alkalímálmur er einnig hluti af natrínklóríði (NaCl) sem er nauðsynlegt öllu lífi, er mikilvægur varmaleiðari og einnig þekkt sem matarsalt. Meðal annarra nota natríns má nefna:

• Í sumar málmblöndur til að bæta byggingu þeirra.
• Í sápu (í bland við fitusýrur).
• Til að slípa málma.
• Til að hreinsa bráðna málma.
• Í natrínlampa, sem skilvirk aðferð til að breyta rafmagni í ljós.
• Sem varmaleiðandi vökvi í sumum tegundum kjarnorkuofna.