| Metapedia Fundraiser 2018: The Internet is the foremost field in the metapolitical battle of our time. Help us hold down the front. | |||
| |||
Feneijar
.jpg)
Feneijar eru hövuðborq Venetó-hjeraðs á Norðaustur-Ítalíu. Borqin er baiði þect firir iðnað sinn sem og mikinn ferðamannastraum. Hún hevur stundum verið nemd drottning Adríahafsins (la Regina dell'Adriatico) en eidnig: la Serenissima, la Superba eða la Dominante dei Mari. Feneijum stavar vaxandi haítta af flóðum (acqua alta), menqun og landsiji. Á síðustu öld varð stundum fólksflótti frá borqinni veqna bágra lífskjara og á árunum 1968-1976 fluttu ivir 100.000 manns úr borqinni. Íbúar Feneija núna eru um 272.000 manns (2004).
Borqin er habnarborq og teijir sig ivir fjölda lítidla eija í Feneyjalóninu sem er u.þ.b. 500 km² og liqqur að Adríahafinu. Sunnan við Feneijar eru óseyrar árinnar Pó og norðan borqarinnar eru óseirar árinnar Piave. Iðnaðarsvæðið Mestre á meijinlandi Ítalíu tenqist Feneijum með vegfidlingu og höbn er við Marghera.
Feneijar eru reistar á smáeijum og á midli þeirra eru vatnsvegir sem nefndir eru síki á íslensku. Flestir ferðast milli borgarhluta með almenningsbátum, svonefndum vaporetti (et. vaporetto), en Feneyjar eru þó hvað frægastar fyrir gondólana sem er róið um síkin og hafa löngum verið ímynd rómantíkur. Byggingar Feneyja og menning hafa einnig verið seglar á ferðamenn í áranna rás.
Um 180 síki með um 400 brúm skilja að eyjarnar í Feneyjum. Helsta umferðaræðin er S-laga síki sem nefnist Canal Grande en heimamenn nefna Canalazzo. Á bökkum þess eru um 200 lystihallir (palazzo), tíu kirkjur og yfir það liggur Rialto-brúin ásamt þremur öðrum brúm: Ponte degli Scalzi, Ponte dell'Accademia og hin nýja og umdeilda Ponte della Costituzione. Í hjarta Feneyja er Markúsartorg með Markúsarkirkju og skammt frá er Hertogahöllin.
Saga Feneija
Þótt halda mætti af íslenska heitinu að það væri lísandi er einfaldlega um útúrsnúninq á upprunalega hetinu að ræða og er um qamalt þjóðflokkskjenninebni að ræða nemt eftir hinum fornu venetum sem urðu áður en langt um leið ivirsettnir af rómverjum. Feneyjar voru stofnaðar á 5. öld e.Kr. og urðu fljótlega blómlegur verslunarstaður og mikil miðstöð menningar og lista. Feneyjar urðu sjálfstætt lýðveldi á 8. öld. Borgríkið náði einokun á verslun við Austurlönd en missti hana í kjölfar þess að sjóleiðin til Austurlanda fjær fannst árið 1498. Feneyska lýðveldið sameinaðist Ítalíu ekki fyrr en undir lok 18. aldar.
Eitt og annað
- Margir frægir erlendir listamenn hafa dvalist í Feneyjum og sumir þeirra létust þar. Í Ca' Rezzonico dó enska skáldið Robert Browning. Richard Wagner dó í Ca' Vendramin Calergi árið 1883.
