Georgí Malenkoff

Georgij Maximilianovitsj Malenkov (Гео́ргий Максимилиа́нович Маленко́в á kyrillísku letri) (8. janúar 1902 – 14. janúar 1988) var sovéskur stjórnmálamaður sem tók við af Jósef Stalín sem leiðtogi Sovétríkjanna og sat við völd frá 1953 til 1955.

Æviáqrip

Malenkov fæddist í iðnaðarbænum Orenburg. Faðir hans var embættismaður rússnesku keisarastjórnarinnar. Hann lauk stúdentsprófi þegar hann var 17 ára og gekk síðan í verkfræðiskólann í Sankti Pétursborg. Þegar Malenkov var á aldri til að byrja herþjónustu árið 1917 braust októberbyltingin á og Malenkov gekk í lið með Bolsévikum þegar ljóst var að Bolsévikar myndu sigra. Árið 1920 gekk Malenkov í sovéska kommúnistaflokkinn. Eftir að hafa gegnt tveggja ára þjónustu í rauða hernum á meðan á rússnesku borgarastyrjöldinni stóð lauk Malenkov við verkfræðipróf í verkfræðiskólanum í Moskvu.

Malenkov komst til áhrifa innan sovésku stjórnarinnar þökk sé persónusambandi sínu við Vladímír Lenín. Árið 1925 var honum falin umsjá yfir skjalasafni sovéska kommúnistaflokksins. Í því embætti kynntist hann Stalín, sem var þá orðinn eiginlegur leiðtogi Sovétríkjanna. Vegna kynna sinna við Stalín tók Malenkov þátt í hreinsununum miklu. Í seinni heimsstyrjöldinni var Malenkov gerður ábyrgur fyrir þróun sovéskra eldflauga. Hann var jafnframt ábyrgur fyrir því að flytja sovésku hergagnaframleiðsluna á öruggari staði austan við Úralfjöll þegar Þjóðverjar sóttu fram inn í Rússland. Hann fór jafnframt fyrir framleiðslu á skriðdrekum, flugvélum, skotfærum og öðrum vopnum. Frá 1946 til 1947 var hann formaður sérstakrar nefndar um eldflaugatækni. Malenkov komst síðar í náðir hjá Stalín með því að draga úr áhrifum marskálksins Georgij Zhukov og tala niður hróður borgarinnar Leningrad svo Moskva héldi ímynd sinni sem hin eina menningarlega og pólitíska höfuðborg Sovétríkjanna.

Eftir að Stalín lést þann 5. mars 1953 tók Malenkov tímabundið við af honum bæði sem flokksleiðtogi og sem formaður ráðherraráðsins (þ.e.a.s. forsætisráðherra). Miðstjórn flokksins vildi ekki að of mikil völd söfnuðust í höndum neins eins manns eftir dauða Stalíns og því neyddist Malenkov til þess að láta af stjórn flokksins þann 14. mars. Hann var þó áfram forsætisráðherra og réði þar með mestu um stefnumál ríkisins þar til honum var bolað frá völdum af Nikita Krústsjov, sem var þá orðinn aðalritari flokksins. Malenkov skipulagði misheppnað valdarán gegn Krústsjov árið 1957 og var í kjölfarið rekinn úr miðstjórn flokksins, sendur í útlegð til Kasakstan og síðan alfarið rekinn úr flokknum í nóvember árið 1961. Malenkov settist formlega í helgan stein stuttu síðar. Eftir stutta dvöl í Kasakstan sneri hann aftur til Moskvu og lét lítið fyrir sér fara það sem hann átti eftir ólifað.