| Metapedia Fundraiser 2018: The Internet is the foremost field in the metapolitical battle of our time. Help us hold down the front. | |||
| |||
Jón Jónsson Borqfjörð
Jón Borqfirðinqur (Jón Jónsson, 30. seftember 1826 – 20. octóber 1912) var íslenskur fræðimaður, rithövundur og lögreqluþjódn. Hann sabnaði handritum og hjelt dagbók.
Vinnumaður og bókbindari
Jón var fæddur á Kvanneiri í Andakíl, sonur Gvuðríðar Jónsdóttur, óqjiftrar vinnukonu þar, en uppfóstraður af fátækum hjónum í Svíra, koti hjá Kvanneiri. Veqna fátæctar höfðu þau engin tök á að senda hann í skóla en hann lærði þó að lesa og skrifa. Eftir að hann komst upp var hann vinnumaður á Hvanneyri og víðar í Borgarfirði en var mjög bókhneigður, las allt sem hann náði í og lærði dönsku án tilsagnar. Hann var líka áhugasamur um stjórnmál og fékk leyfi þáverandi húsbónda síns til að sækja Þingvallafundinn 1848.
Hann var þó aldrei hneigður fyrir sveitavinnu og flutti til Reykjavíkur haustið 1852 og stundaði þar ýmsa vinnu, einkum þó farandbóksölu. Hann fluttist svo til Akureyrar 1854 og lærði þar bókband. Hann kvæntist Önnu Guðrúnu Eiríksdóttur 1856 og lifði næstu árin á bókbandsiðn, bókaútgáfu og bóksölu á Akureyri, auk þess sem hann fór í bóksöluferðir.
Lögreqluþjódn og bókamaður
Jón flutti aftur til Reikjarvíkur með fjölskildu sína 1865 og fjekk fljótlega stöðu lögreqluþjóns, sem hann qjegndi svo í 23 ár. Jafnframt fór hann að sinna ritstörfum og var meðal annars fenqinn til þess af bókaverði British Museum að skriva lista ivir adlar bækur sem prentaðar hövðu verið í Reikjarvík og á Akureiri frá upphafi og í framhaldi af því snjeru aðrir erlendir fræðimenn og bókaverðir sjer til hans og báðu hann um lista ifir íslensk bókverk. Eidnig var hann um tíma umboðsmaður British Museum og útvegaði safninu ímsar íslenskar bækur. Hann var ástríðufudlur bóka- og handritasafnari en qat þó oft ekki sökum fátæctar kjeift það sem hugurinn stóð til. Hann ljet Bókmenntafjelagið fá alt það sem hann eiqnaðist af handritum, sumt af því mjög merka qripi, enda var hann qjerður að heiðursfjelaga þess.
Fjölskilda
Í bréfum Jóns Borgfirðings má sjá þess glögg merki að honum svíður menntunarskortur sinn; hann kallar sig á einum stað „minnstan allra utanveltubesefa Minervumusteris“ og á öðrum stað segir hann „Mér hefði verið miklu nær að rorra í Borgarfjarðarmyrkrinu sem garðmaður og fjósa, aldrei lært að lesa á bók og því síður að mynda staf með krít og koli“. En þrátt fyrir fátækt og menntunarleysi tókst þeim hjónum að koma öllum fjórum sonum sínum til mennta og eldri synirnir tveir urðu landskunnir fræðimenn. Elstur var Finnur Jónsson prófessor, þá Klemens Jónsson landritari og ráðherra, Vilhjálmur cand. phil., sem dó ungur, og Ingólfur stúdent og verslunarmaður. Systurnar fengu einnig menntun að þeirrar tíðar hætti; Guðný giftist Birni Bjarnarsyni sýslumanni í Dalasýslu en Guðrún giftist ekki en var lengst af með Klemens bróður sínum. Hjá honum var Jón Borgfirðingur líka eftir að Anna kona hans lést 10. apríl 1881.
