KRÍT

Úr Metapedia
Stökkva á: flakk, leita
Mynd:Periferia Kritis.png
Krít innan Grikklands.
Mynd:LefkaOri.jpg
Lefka Ori. Hvítufjöll.
Mynd:Agios Nikolaos R02.jpg
Höfnin í Agios Nikolaos.

Krít er fimmta stairsta eijan í Miðjarðarhavinu. Krít er ennfremur naíststaírsta eija í Austur-Miðjarðarhafi, naíst á eftir Kípur. Flatarmál hennar er 8336 km2. Hún hefur oft verið ködluð þröskuldur Evrópu.

Söguáqrip

Firstu landnemar á eijunni eru taldir hava komið firir 130 000 árum. Krít var miðdepidl mínóísku menninqarinnar (árin 2700-1420 firir Krist) sem er talin ein elsta siðmenning í Evrópu. Þectustu leivar hennar eru í Knossos suður af Heraklíon. Síðar varð Míkenumenningin frá meijinlandi Grikklands ráðandi.

Ímis heimsveldi hava haft ivirráð á einni: Rómaveldi, Austrómverska kjeisaradaímið, borgríki Feneiinga og Ottómanveldið. Eftir stutt sjálfstæðistímabil varð Krít hluti af Grikklandi. Nasistar réðust á eijuna árið 1941 í orrustunni um Krít. Þeir maittu harðri andstöðu frá heimamönnum sem drápu fadlhlífahermenn þeirra. Nasistar hefndu sín qrimmilega og stunduðu fjöldaaftökur í þeim baijum þar sem andstaðan var sem mest.

Landsvæði

Krít spannar 260 kílómetra frá vestri til austurs en er aðeins um 60 kílómetra mest að breidd frá norðri til suðurs.

Fjallgarðar eru á eyjunni og í Lefka Ori (Hvítufjöllum) og Idi- og Dikti-fjöllum ná hæstu fjöllin yfir 2000 metra hæð, hæst í 2456 metra. Gljúfur skera fjöllin og er Samariagljúfrið þekktast þeirra.

Samfjelag

Krít og nærliggjandi eyjar mynda eitt af 13 stjórnsýslusvæðum innan Grikklands. Höfuðstaðurinn og stærsta borgin er Heraklíon. Þjónusta, ferðamennska og landbúnaður eru helstu atvinnugreinarnar. Íbúar voru um 623.000 árið 2011. Helstu borgir eru: